ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 10، دی 1399 ، شماره پی در پی 56

معرفی و بررسی سبک شناسی منظومه بلوچی «حُسن و ناز» اثر « نامی ترمذی»

صفحه (167 - 190)
مهدی صحافیان ، فاطمه کوپا (نویسنده مسئول)، پدرام میرزائی ، حسین یزدانی
تاریخ دریافت مقاله : خرداد 1398
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : شهریور 1398

چکیده

منظومۀ «حُسن و ناز» اثر «نامی ترمذی» از شاعران قرن دهم است. این مثنوی که به تقلید از خسرو وشیرین نظامی سروده شده ‌است، دارای اصالتی بلوچی است و در شبه قاره به داستان «سَسی و پنون» مشهور است. تنها نسخه این منظومه در کتابخانه گنج بخش به دست آمد، که تصحیح آن پایان یافته و آماده انتشار است.

در این مقاله که به روش کتابخانه ای نگاشته شده است، ضمن معرفی این اثر ناشناخته، ویژگیهای سبکی نسخه در سه لایه زبانی، ادبی و فکری مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که در سطح زبانی، استفاده از کلمات کهن و ...، شاعر را ادامه دهنده سبک کهن شاعران قبل از مکتب وقوع و سبک هندی قرار داده است. در سطح ادبی، مهمترین ویژگی نسخه، پیوستگی تصاویر در دو محور افقی و عمودی است و در سطح فکری، صرف نظر از مضامین عاشقانه، برخی مضامین عارفانه نیز در اثر جلوه گری میکند.

کلمات کلیدی
حُسن و ناز , نامی ترمذی , منظومه‌های عاشقانه بلوچی , سبک شناسی

• - از زبان‌شناسی به ادبیات(1380) ، صفوی کوروش، چاپ دوم، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، تهران.
• - بلاغت تصویر(1385) ، فتوحی، محمود ، تهران: سخن.
• - تاریخ سند معروف به تاریخ معصومی(1382) معصومی بکری، سید محمد، ‌تألیف به تصحیح عمربن محمد داود پوته، چاپ اول، تهران: اساطیر.
• - تداوم تصویر در محور عمودی قصاید خاقانی، (1395) حسینی وردنجانی ، سید محسن ،فنون ادبی دانشگاه اصفهان ، دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 14، بهار 1395، 65-78.
• -فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان( 1377) ، انجم، مجید، مرکز تحقیقات ایران و پاکستان.
• - فهرستگان نسخه‌های خطی ایران(1393، ) درایتی، مصطفی،]فتحا[،،تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
• - مجله نامه فرهنگستان ویژه نامه شبه قاره، (1394) جهاندیده، عبدالغفور، بهار و تابستان 1394، شماره 4، ص 197-220.
• -منظومه های عاشقانه بلوچی(1390) ، جهاندیده، عبدالغفور، تهران: معین
• - میزگرد شیوه‌های احیای متون سرای اهل قلم؛ (1379) نجیب مایل هروی، آینه میراث 1379، ش 9.
• - یکصد منظومه عاشقانه ادب فارسی(1394) ، ذوالفقاری،حسن، چاپ دوم ؛ تهران: نشر چرخ.